เผอิญทีมงาน Gupapai เห็นว่าเพื่อนๆ หลายคนชอบดื่มกาแฟ เลยแอบเก็บบทความนี้มาฝาก ซึ่งปกติการดื่มกาแฟตอนเช้ากลายเป็นวัฒนธรรมจากรุ่นสู่รุ่น แต่เวลาที่เหมาะกับการดื่มกาแฟนั้นคือเวลาใดกันแน่ นักวิทยาศาสตร์เองก็สงสัยเรื่องนี้ และพยายามศึกษาว่าเหตุผลหรือคำอธิบายทางวิทยาศาสตร์ที่แท้จริงอยู่ตรงไหน?
หลังจากเราตื่นนอน สารเคมีที่ชื่อว่า แอเดโนซีน (adenosine) จะทยอยเข้าไปสะสมในสมองตลอดทั้งวัน เมื่อมีปริมาณพอสมควร มันจะเข้าไปจับรวมกันแล้วส่งผลให้สมองทำงานช้าลงตามธรรมชาติ นี่คือสาเหตุที่ทำให้เรารู้สึกเหนื่อยในช่วงเลิกงาน แต่เมื่อไม่สามารถงีบหลับในช่วงบ่ายได้ หลายคนจึงมักหากาแฟสักถ้วยให้ตัวเอง เพราะในทางเคมี คาเฟอีน ก็คือสารที่มีลักษณะคล้ายแอเดโนซีนนั่นเอง
เมื่อดื่มกาแฟเข้าไป โมเลกุลคาเฟอีนจะเข้าไปยังสมอง โดยจะแข่งกับแอเดโนซีนที่ร่างกายหลั่งออกมาเพื่อเข้าจับกับตัวรับสัญญาณสมอง แอเดโนซีนทั้งหมดจึงไม่ได้เข้าไปยังสมองตามปกติ นี่เป็นเหตุผลทำให้เรารู้สึกกระปรี้กระเปร่าขึ้น แม้ร่างกายจะพยายามส่งสัญญาณว่าได้เวลาพักแล้ว
แต่หลังจากนั้น เมื่อร่างกายตรวจจับได้ว่านี่เป็นการลวงสมองด้วยคาเฟอีน กาแฟแก้วเดียวอาจเริ่มไม่เพียงพอจะทำให้ฝืนหนังตาเอาไว้ได้ หลายคนจึงจำเป็นต้องเพิ่มปริมาณกาแฟขึ้นไปเรื่อยๆ ตามอัตราความง่วง
เวลาใดเป็นเวลาเหมาะสมที่ร่างกายควรได้รับคาเฟอีนที่สุด งานนี้นักวิทยาศาสตร์มีคำตอบ
ฮอร์โมนจากสมองอีกตัวหนึ่งที่มีบทบาทในเรื่องนี้ คือ คอร์ติซอล (cortisol) หรือที่รู้จักกันในนามฮอร์โมนแห่งความเครียด มันคือสารที่ร่างกายสร้างขึ้นเพื่อให้เตรียมพร้อม ซึ่งจะเกิดขึ้นทุกครั้งเมื่อเราเครียด หรือรู้สึกว่ากำลังตกอยู่ในอันตราย
ส่วนที่ควบคุมและคอยปล่อยสารคอร์ติซอลคือ นาฬิกาภายในร่างกาย (circadian rhythm) ส่วนใหญ่เราจะมีปริมาณคอร์ติซอลมากที่สุดระหว่างเวลา 8.00-9.00 น. นั่นก็หมายความว่า การดื่มกาแฟในตอนเช้าของเราจะทำงานซ้ำซ้อนกับการที่ร่างกายปล่อยสารคอร์ติซอลออกมาตามธรรมชาติ ในทางวิทยาศาสตร์ถือว่า ไม่ได้ช่วยให้ร่างกายตื่นตัวขึ้นเป็น 2 เท่าแต่อย่างใด
อีก 2 ช่วงเวลาที่ร่างกายจะผลิตคอร์ติซอลสูงสุด คือ ระหว่างเวลาเที่ยงถึงบ่ายโมง และ 17.30-18.30 น. เพื่อไม่ให้กาแฟทำงานซ้ำซ้อนกับฮอร์โมนคอร์ติซอล จึงควรเว้นการดื่มกาแฟในช่วงเวลาดังกล่าว
ในกรณีที่คุณตื่นเช้ากว่าปกติ นาฬิกาในตัวจะผลิตคอร์ติซอลเพิ่มขึ้นประมาณ 50 เปอร์เซ็นต์ นักวิทยาศาสตร์จึงแนะนำว่าควรรออีกสัก 1 ชั่วโมง ค่อยเริ่มต้มกาแฟดื่ม
ส่วนเวลาที่ ควรงดกาแฟ เพราะอาจส่งผลต่อการนอนของคุณ ทีมศึกษา ‘Caffeine Effects on Sleep Taken 0, 3, or 6 hours Before Going to Bed’ โดย ดร.คริสโตเฟอร์ เดรค ศูนย์วิจัยด้านการนอน (Sleep Disorders & Research Center) โรงพยาบาลเฮนรีฟอร์ด สหรัฐ ก็ได้คำตอบมาแล้วว่า ควรนับย้อนมาจากเวลานอนของคุณ 6 ชั่วโมง
สรุป
– หากดื่มกาแฟช่วงเวลา 8.00-9.00 น ไม่มีผลกับการทำให้หายง่วงนอน
– ส่วนเวลา 17.30-18.30 น. ไม่ควรดื่มเพราะช่วงเวลาดังกล่าวร่ายการจะผลิตคอร์ติซอลสูงสุด
– หากเพื่อนๆ คนไหนตื่นเช้ากว่าปกติ ควรรอสัก 1 ชั่วโมงแล้วค่อยดื่มกาแฟ
– ควรงดกาแฟก่อนที่จะนอน 6 ชั่วโมง
ปล.ส่วนเวลาที่ไม่ได้แจ้งไว้ เพื่อนๆ สามารถดื่มกาแฟได้ปกติจ้า
ที่มา: alternet.org, asapscience.com, ncbi.nlm.nih.gov, aasmnet.org
